LO DIABET
ESPACE MULTIMEDIA ILE DE LA REUNION
KOSA ILE SA?
Ile de la Réunion santé.
Sa i tous tout domoun.Zordizour an Frans maladi la i trap pli de 1500 000 ziska 2 000 000 antr 300 000 é 500 000 i koné pa si zot lé malad ,
dapré L' OMS loganizasyon mondyal lasanté pou lané 2020 zot i pans ké lo kantité bann diabétik, dann tout péi lé pré 100 000 000, é sa sar miltipliyé par dé.
Lo diabèt i dovyin donk in problinm santé piblik kapital, otan pli na gro konplikasyon si lo priz an sarz lé pa adapté , i dovyin grav é sèr tant si lo plan imin , ké po lékonomi. Plid 30% bann diabétik an amérik lé dializé, 14% dann péi Lafrans, 5000 lé oblizé koup azot in manm sak lané , akoz maladi la , 220 000 moun dann lérop. Parla 10 % i giny in linfraktis miokard , pontaz koronèr, anzioplasti i konsèrn bann diabétik. So bann konplikasyon sévèr la noré pi èt bordé dann pli 50% bann ka.
Na dé kalité diabèt.
Diabèt tip insilinodépandan, in diabèt zivénil ousa na pi ditou linsiline lé prodwi par lo pankréas na pli 10% an Frans, po lo diabèt tip 2 tip 2
<
> parapor in défo défikasité linsiline lé trété par bann kasé<> sa i pé alé ziska linsilinorékérans.
So leksplozyion diabétik ké lorganizasyion mondyal la santé la prévi i konsèrn plito bann diabèt tip 2, la gravité sann la rapidité konplikasyon bann diabétik ,
lé par raport lésèk lo bann trèman lo diabèt tip 2. So lésèk la i pé èt marké par lo roprézantasyon lo maladi li minm , par bann diabétik. Pa la plipar sé in maladi
lé san doulèr , lé dékouvèr pli souvandéfwa kan i sar pas vizit médikal mesine travay, i wa na in glikosuri << désik dann pisar>>. Bann diabétik tip 2 i san pa zot malad, zot i di solman ké zot<< na diabèt>> ou alor zot na inpé tro d'sik . Lopozisyon bann diabèt tip 1 <>. In fanm ké navé << lo diabèt la di ké lo diabèt gra sé solman lo pasaz , sé lo diabèt a linsiline lé grav.>>
Lo diabèt tip 2
Si lo pwinvi médikal lo diabèt tip 2 lé in maladi métabolik asimptomatik, ék in risk makimom vaskilèr , so baz lété fé pa rapor in bilan motivé par:
Lérédité bann<< paran, fratri>> ké navé diabèt tip 2; in sirsarz pondéral de répartisyon androïd<< sé a dir in bonpé la grès si lo sintir abdominal é sa o lé for parapor bann manm infèryèr , la kwis tousala>> ek ou san tansyon artéryèl , anomali sanm bann lipid<< kolestérol ,triglisérid>> din hipéruricemi.........
Kriz kardiak..
Parkont lo diabèt tip 2 i ariv plito tar vèr lé 40, 50 an parla, la plipar ditan kan lo dépistaz lé fé plid 20% bann ka , na déza bann konplikasyon. Lo diabèt tip 1 komans souvan si bann ti marmay sinonsa bann zinn inpé pli vyé. e sa ansanm bann konplikasyon néna po prann azot an sarz par rapor zot laz.
Réseaux SOUBOU GEORGES Ile de la Réunion tous droits réservés. Réalisation Georges Soubou pour kreoler